✨Thành ngữ gốc Hán trong tiếng Việt

Thành ngữ gốc Hán trong tiếng Việt

Thành ngữ gốc Hán dùng để chỉ những kết cấu ngôn ngữ rất ổn định, phổ thông, cô đọng về mặt ngữ nghĩa thịnh hành trong tiếng Hán, được du nhập vào tiếng Việt và sử dụng rộng rãi từ xưa đến nay.

Đặc điểm thành ngữ tiếng Hán

Thành ngữ tiếng Hán thường gồm bốn chữ, một số thành ngữ có ba hoặc trên bốn chữ. Kết cấu thành ngữ thường theo dạng biền ngẫu, đăng đối dễ dàng nhận thấy trong các thành ngữ 4 chữ, hoặc 8 chữ ví dụ: Công thành danh toại (功成名遂): công thành (功成) <> danh toại (名遂) Đại sự hóa tiểu, tiểu sự hóa vô (大事化小，小事化無): đại sự (大事) <> tiểu sự (小事)

Còn dạng 5 chữ thì hai chữ Hán đầu và hai chữ Hán cuối là hai vế đối xứng qua một chữ ở giữa, ví dụ:

*Đại ngư cật tiểu ngư 大魚吃小魚 - đại ngư 大魚 <> tiểu ngư 小魚

Rất nhiều thành ngữ sử dụng các điển cố, là các tích truyện xưa có giá trị giáo dục và ý nghĩa lịch sử sâu sắc. Chẳng hạn:

Lục lâm hảo hán 綠林好漢: chỉ người anh hùng trong dân gian, hoặc bọn cướp trộm tụ tập thành bầy. Theo truyện xưa thời Vương Mãng, những kẻ nổi dậy chống lại triều đình tụ họp nhau ở núi Lục Lâm. Thiết xử ma thành châm 鐵杵磨成針: mài chầy sắt thành kim. Theo truyện xưa, Lý Bạch hồi nhỏ rất lười học, ham chơi. Một buổi đi chơi thấy một bà lão suốt ngày ngồi cặm cụi cầm chiếc chày sắt mài đi mài lại. Lý hỏi làm thế để làm gì, bà lão trả lời rằng, mài cho thành chiếc kim khâu. Nhân đó, Lý Bạch tỉnh ngộ và chăm chỉ học hành, về sau trở thành nhà thơ lớn của Trung Quốc cổ đại.

Phân loại thành ngữ gốc Hán theo nguồn gốc

Hàng nghìn thành ngữ gốc Hán được sử dụng trong tiếng Việt từ xưa tới nay, do sự cô đọng về mặt ngữ nghĩa khiến các thành ngữ đó có giá trị ứng dụng rất lớn. Trong thực tế sử dụng thành ngữ gốc Hán trong tiếng Việt hiện đại người ta thường gặp các dạng sau:

Sử dụng nguyên gốc

Thành ngữ tiếng Hán thường được sử dụng nguyên bản nếu thành ngữ đó tương đối dễ hiểu. Ví dụ: An phận thủ thường 安分守常 Chiêu hiền đãi sĩ 招賢待士 Dĩ bất biến ứng vạn biến 以不變應萬變 Điệu hổ ly sơn 調虎離山 Đồng cam cộng khổ 同甘共苦 Môn đăng hộ đối 門當戶對 Nhàn cư vi bất thiện 閒居為不善 Nhất ngôn ký xuất, tứ mã nan truy 一言既出，駟馬難追 Nhất tướng công thành vạn cốt khô 一將功成萬骨枯 Sự bất quá tam 事不過三 Tham quyền cố vị 貪權固位 Trường sinh bất lão 長生不老 Vạn sự khởi đầu nan 萬事起頭難 Vô danh tiểu tốt 無名小卒 Hồng nhan họa thủy 紅顏禍始 Hữu dũng vô mưu 有勇無谋 *Hữu xạ tự nhiên hương 有麝自然香

Một số thành ngữ trong tiếng Hán có một số biến thể khác nhau, trong tiếng Việt chỉ có một biến thể được sử dụng, ví dụ như:

Dịch nghĩa hoặc phỏng dịch

Cũng không hiếm khi thành ngữ tiếng Hán được dịch nghĩa hoặc phỏng dịch sang tiếng Việt, thường gặp đối với những thành ngữ nếu để nguyên gốc sẽ rất khó hiểu, trúc trắc về mặt ngôn từ, chẳng hạn:

Thay đổi từ ngữ và/hoặc vị trí từ ngữ

Nhiều thành ngữ gốc Hán đã có sự chuyển hóa vị trí một số chữ Hán hoặc thay một chữ Hán khác cho phù hợp với tiếng Việt hơn, chẳng hạn:

👁️ 48 | ⌚2025-09-03 20:58:28.584
Mua hàng tại Shopee giảm thêm 30%
Thành ngữ gốc Hán trong tiếng Việt Thành ngữ gốc Hán trong tiếng Việt
**Thành ngữ gốc Hán** dùng để chỉ những kết cấu ngôn ngữ rất ổn định, phổ thông, cô đọng về mặt ngữ nghĩa thịnh hành trong tiếng Hán, được du nhập vào tiếng Việt và
Từ mượn trong tiếng Việt Từ mượn trong tiếng Việt
Căn cứ vào nguồn gốc của các từ, các nhà nghiên cứu chia từ vựng tiếng Việt thành hai lớp: từ thuần Việt và từ mượn hay còn gọi là từ ngoại lai. Nội dung
Tiếng lóng trong tiếng Việt Tiếng lóng trong tiếng Việt
**Tiếng lóng** hay **từ lóng** trong tiếng Việt là các từ vựng hạn chế về mặt thành phần và tầng lớp sử dụng. Trong từng trường hợp khác nhau thì tiếng lóng được sử dụng
Từ đồng âm trong tiếng Việt Từ đồng âm trong tiếng Việt
**Từ đồng âm trong tiếng Việt** là những từ phát âm giống nhau hay cấu tạo âm thanh giống nhau, nhưng nghĩa, từ loại hoàn toàn khác nhau (gọi ngắn gọn là _đồng âm khác
Viết tắt trong tiếng Việt Viết tắt trong tiếng Việt
Tiếng Việt tại Việt Nam hiện sử dụng chữ Quốc ngữ (chữ Latinh) là chủ yếu, áp dụng cách viết tắt không nhất định theo một thể duy nhất. Do các chữ Latinh không có
Sách-Combo:Nhớ Hán Tự Thông Qua Chiết Tự Chữ Hán+ Siêu trí nhớ chữ hán Tập 1 + Tập 2 + Tập 3+DVD Tài liệu Sách-Combo:Nhớ Hán Tự Thông Qua Chiết Tự Chữ Hán+ Siêu trí nhớ chữ hán Tập 1 + Tập 2 + Tập 3+DVD Tài liệu
Sách Nhớ Hán Tự Thông Qua Chiết Tự Chữ Hán Tác giả: NHT Team Công ty phát hành: CÔNG TY TNHH NHT BOOKS Nhà xuất bản: Nhà Xuất Bản Thanh Niên Năm xuất bản: 2022
Lắt Léo Tiếng Việt Lắt Léo Tiếng Việt
Lắt Léo Tiếng Việt Tác giả sách này trình bày những nhận xét và bình luận vui về những lắt léo chữ nghĩa đa dạng, phong phú và tinh tế trong tiếng Việt. Là một
Từ vựng tiếng Việt Từ vựng tiếng Việt
**Từ vựng tiếng Việt** là một trong ba thành phần cơ sở của tiếng Việt, bên cạnh ngữ âm và ngữ pháp. Từ vựng tiếng Việt là đối tượng nghiên cứu cơ bản của ngành
Thành ngữ (Tiếng Việt) Thành ngữ (Tiếng Việt)
**Thành ngữ** là một tập hợp từ cố định đã quen dùng mà nghĩa thường không thể giải thích đơn giản bằng nghĩa của các từ cấu tạo nên nó. Thành ngữ được sử dụng
Ngữ tộc Hán Ngữ tộc Hán
**Ngữ tộc Hán** (tiếng Anh: _Sinitic languages_ hoặc _Chinese languages_; tiếng Trung: 漢語族; âm Hán Việt: _Hán ngữ tộc_) là nhóm các ngôn ngữ thường mặc nhiên công nhận là một trong hai phân nhóm
Lắt Léo Tiếng Việt Lắt Léo Tiếng Việt
Lắt Léo Tiếng Việt Tác giả sách này trình bày những nhận xét và bình luận vui về những lắt léo chữ nghĩa đa dạng, phong phú và tinh tế trong tiếng Việt. Là một
Lắt Léo Tiếng Việt Lắt Léo Tiếng Việt
Lắt Léo Tiếng Việt Tác giả sách này trình bày những nhận xét và bình luận vui về những lắt léo chữ nghĩa đa dạng, phong phú và tinh tế trong tiếng Việt. Là một
Từ thuần Việt Từ thuần Việt
**Từ thuần Việt** là những từ do người Việt sáng tạo, và như thế, là những từ có nguồn gốc nội sinh. ## Nguồn gốc Về mặt nguồn gốc, cơ sở hình thành của lớp
Chính tả tiếng Việt Chính tả tiếng Việt
**Chính tả tiếng Việt** là sự chuẩn hóa hình thức chữ viết của ngôn ngữ tiếng Việt. Đây là một hệ thống quy tắc về cách viết các âm vị, âm tiết, từ, cách dùng
Tiếng Việt tại Hoa Kỳ Tiếng Việt tại Hoa Kỳ
nhỏ|phải|[[Thương xá Phước Lộc Thọ]] nhỏ|phải|Bia chào mừng đến [[Little Saigon ở Garden Grove, California bằng tiếng Anh và tiếng Việt]] Tiếng Việt có hơn 1,5 triệu người sử dụng tại Hoa Kỳ và là
Chữ viết tiếng Việt Chữ viết tiếng Việt
nhỏ|_"Tôi nói tiếng Việt Nam"_ (碎呐㗂越南), bên trên viết bằng [[chữ Quốc ngữ (chữ Latinh), bên dưới viết bằng chữ Nôm.|250x250px]] **Chữ viết tiếng Việt** là những bộ chữ viết mà người Việt dùng để
Thành Cát Tư Hãn Thành Cát Tư Hãn
**Thành Cát Tư Hãn** (; tên thật: **Temüjin**; phiên âm Hán-Việt: **Thiết Mộc Chân**; tháng 8 năm 1227) là người sáng lập và khả hãn đầu tiên của Đế quốc Mông Cổ. Sau khi dành
Ngữ pháp tiếng Việt Ngữ pháp tiếng Việt
**Ngữ pháp tiếng Việt** là những đặc điểm của tiếng Việt theo các cách tiếp cận ngữ pháp khác nhau: tiếp cận ngữ pháp cấu trúc hay tiếp cận ngữ pháp chức năng. Phần dưới
Sách Tiếp Từ Thành Ngữ Bốn Chữ & Danh Ngôn Tiếng Hàn - Bản Quyền Sách Tiếp Từ Thành Ngữ Bốn Chữ & Danh Ngôn Tiếng Hàn - Bản Quyền
•tThông tin sách: -tTên sách: Tiếp Từ - Thành Ngữ Bốn Chữ & Danh Ngôn Tiếng Hàn -tTác giả: Nhóm tác giả (Lê Huy Khoa – Lê Hữu Nhân) -tThể loại: sách ngôn ngữ (sách
Thanh điệu tiếng Việt Thanh điệu tiếng Việt
LỜI NÓI ĐẦU Cuốn sách này là phiên bản ‘dễ đọc’ của luận án tiến sĩ (Hoa Pham, Thanh điệu tiếng Việt: Thanh điệu không phải là Cao độ), đã bảo vệ và nộp ở
Sách - Từ điển thành ngữ Tiếng Việt Sách - Từ điển thành ngữ Tiếng Việt
Từ điển Thành ngữ tiếng Việt – Bích Hằng và nhóm biên soạn Tiếng Việt luôn là một môn học mang tầm quan trọng đối với cuộc sống của người Việt Nam. Để hiểu và
Các bản dịch Kinh Thánh sang tiếng Việt Các bản dịch Kinh Thánh sang tiếng Việt
Chữ Quốc ngữ – tức bảng chữ cái tiếng Việt hiện đại – vốn được các giáo sĩ Dòng Jesus người Bồ Đào Nha và Ý sáng tạo nên, và được linh mục Alexandre de
Combo 3 Cuốn Từ Điển Dành Cho Học Sinh: Chính Tả + Đồng Âm Tiếng Việt + Từ Láy Tiếng Việt - KV Combo 3 Cuốn Từ Điển Dành Cho Học Sinh: Chính Tả + Đồng Âm Tiếng Việt + Từ Láy Tiếng Việt - KV
Combo 3 Cuốn Từ Điển Dành Cho Học Sinh: Chính Tả + Đồng Âm Tiếng Việt + Từ Láy Tiếng Việt 1. Từ Điển Chính Tả (Dành Cho Học Sinh) Từ Điển Chính Tả (Dành
Sách - Từ Điển Đồng Âm Tiếng Việt (Dành cho học sinh) Sách - Từ Điển Đồng Âm Tiếng Việt (Dành cho học sinh)
GIỚI THIỆU SÁCH Tiếng Việt là ngôn ngữ chứa đầy tính hóm hỉnh bởi sự xuất hiện của từ đồng âm. Tiếng Việt không biến hình nên những từ nào đồng âm với nhau thì
Từ Hán-Việt Từ Hán-Việt
**Từ Hán Việt** là những từ và ngữ tố tiếng Việt bắt nguồn từ tiếng Hán và những từ tiếng Việt được người nói tiếng Việt tạo ra bằng cách ghép các từ và/hoặc ngữ
Ngữ hệ Hán-Tạng Ngữ hệ Hán-Tạng
**Ngữ hệ Hán-Tạng**, trong một số tư liệu còn gọi là **ngữ hệ Liên Himalaya**, là một ngữ hệ gồm trên 400 ngôn ngữ. Ngữ hệ này đứng thứ hai sau ngữ hệ Ấn-Âu về
Học Tiếng Việt Với Những Từ Vui Nhộn - Tác Giả Hwang Sun Joon (SDV) Học Tiếng Việt Với Những Từ Vui Nhộn - Tác Giả Hwang Sun Joon (SDV)
Học Tiếng Việt Với Những Từ Vui Nhộn - Tác giả Hwang Sun Joon (SDV) Hàn Quốc và Việt Nam là một trong số ít các quốc gia trên thế giới mà người Hàn Quốc
Thuật Ngữ Tâm Lí Học Anh - Việt - Đức - Pháp Thuật Ngữ Tâm Lí Học Anh - Việt - Đức - Pháp
Thuật Ngữ Tâm Lí Học Anh - Việt - Đức - Pháp Cuốn Thuật ngữ Tâm lí học Anh-Việt-Đức-Pháp, chú giải tiếng Việt mà bạn đang cầm trên tay là một sản phẩm hình thành
Thuật ngữ Tâm lí học Anh-Việt-Đức-Pháp (Chú giải tiếng Việt) - Hoàng Hưng (Chủ biên), Nguyễn Viết Dũng Thuật ngữ Tâm lí học Anh-Việt-Đức-Pháp (Chú giải tiếng Việt) - Hoàng Hưng (Chủ biên), Nguyễn Viết Dũng
Đôi lời của người biên soạn Cuốn Thuật ngữ Tâm lí học Anh-Việt-Đức-Pháp, chú giải tiếng Việt mà bạn đang cầm trên tay là một sản phẩm hình thành qua nhiều năm biên dịch những
Sách - Tiếng Việt ân tình - Tập 2 - Lê Trọng Nghĩa - NXB Thế Giới Sách - Tiếng Việt ân tình - Tập 2 - Lê Trọng Nghĩa - NXB Thế Giới
Nối tiếp thành công của tập 1, Tiếng Việt ân tình – tập 2 là một tập hợp những bài viết ngắn, rất ngắn về tiếng Việt. Tập sách sẽ cung cấp cho độc giả
Tiếng Việt ân tình - Tập 2 - Lê Trọng Nghĩa - NXB Thế Giới Tiếng Việt ân tình - Tập 2 - Lê Trọng Nghĩa - NXB Thế Giới
Nối tiếp thành công của tập 1, Tiếng Việt ân tình – tập 2 là một tập hợp những bài viết ngắn, rất ngắn về tiếng Việt. Tập sách sẽ cung cấp cho độc giả
TIẾNG VIỆT ÂN TÌNH (TẬP 2) – Lê Trọng Nghĩa – Thái Hà – NXB Thế giới TIẾNG VIỆT ÂN TÌNH (TẬP 2) – Lê Trọng Nghĩa – Thái Hà – NXB Thế giới
Nối tiếp thành công của tập 1, Tiếng Việt ân tình – tập 2 là một tập hợp những bài viết ngắn, rất ngắn về tiếng Việt. Tập sách sẽ cung cấp cho độc giả
Phiên âm Hán-Việt Phiên âm Hán-Việt
**Âm Hán Việt** (音漢越) là thuật ngữ chỉ các âm đọc của chữ Hán được người nói tiếng Việt xem là âm đọc chuẩn dùng để đọc chữ Hán trong văn bản tiếng Hán vào
Chữ Hán Chữ Hán
**Chữ Hán**, còn gọi là **Hán tự**, **Hán văn****,** **chữ nho**, là loại văn tự ngữ tố - âm tiết ra đời ở Trung Quốc vào thiên niên kỷ thứ hai trước Công nguyên. Ngôn
Chữ Quốc ngữ Chữ Quốc ngữ
Trang đầu _[[Phép giảng tám ngày_ in năm 1651 của nhà truyền giáo Alexandre de Rhodes. Bên trái là tiếng Latinh, bên phải là tiếng Việt viết bằng chữ Quốc ngữ.]] **Chữ Quốc ngữ** là
Tiếng Hàn Quốc Tiếng Hàn Quốc
**Tiếng Hàn Quốc**, **Tiếng Hàn** hay **Hàn ngữ** ( - cách gọi của Hàn Quốc) hoặc **Tiếng Triều Tiên** hay **Triều Tiên ngữ** ( - cách gọi của Cộng hòa Dân chủ Nhân dân Triều
Tiếng Việt Ân Tình - Tập 2 Tiếng Việt Ân Tình - Tập 2
Giới thiệu tác giả Lê Trọng Nghĩa là Kỹ sư Trí tuệ nhân tạo, Nhà sáng lập kiêm chủ nghiệm tổ chức Tiếng Việt giàu đẹp, Trưởng ban tổ chức dự án Ngày Tôn vinh
Kanji Hiện Đại - Chữ Hán Trong Đời Sống Nhật Bản Hiện Nay Kanji Hiện Đại - Chữ Hán Trong Đời Sống Nhật Bản Hiện Nay
Kanji Hiện Đại - Chữ Hán Trong Đời Sống Nhật Bản Hiện Nay “Kanji - Lịch sử phát triển và biến hóa của chữ Hán ở Nhật Bản”của tác giả Hiroyuki Sasahara nằm trong bộ
Viện Ngôn ngữ học (Việt Nam) Viện Ngôn ngữ học (Việt Nam)
**Viện Ngôn ngữ học** (tên tiếng Anh: _Institute of Linguistics_) là một viện nghiên cứu khoa học chuyên ngành thuộc Viện Hàn lâm Khoa học xã hội Việt Nam. Viện có chức năng nghiên cứu
Người Hoa tại Thành phố Hồ Chí Minh Người Hoa tại Thành phố Hồ Chí Minh
nhỏ|phải|Người Hoa ở Sài Gòn vào đầu thế kỷ 20 Người gốc Hoa sống tại Thành phố Hồ Chí Minh tập trung ở quận 5, quận 6, quận 8, quận 10 và quận 11. Theo
Tiếng Đông Can Tiếng Đông Can
**Tiếng Đông Can** là một ngôn ngữ Hán được nói chủ yếu ở Kazakhstan và Kyrgyzstan bởi người Đông Can, một dân tộc liên quan đến người Hồi ở Trung Quốc. Mặc dù nó có
Sách - Học Tiếng Việt Với Những Từ Vui Nhộn Sách - Học Tiếng Việt Với Những Từ Vui Nhộn
Học Tiếng Việt Với Những Từ Vui Nhộn Hàn Quốc và Việt Nam là một trong số ít các quốc gia trên thế giới mà người Hàn Quốc có thể dễ dàng cảm nhận được
Thanh điệu Thanh điệu
thumb|Sáu [[Âm vị học tiếng Việt#Thanh điệu|thanh điệu tiếng Việt]] **Thanh điệu** () là việc sử dụng cao độ trong ngôn ngữ để phân biệt nghĩa từ vựng hoặc ngữ pháp—đó là, để phân biệt
Phương ngữ Thanh Hóa Phương ngữ Thanh Hóa
**Phương ngữ Thanh Hóa** hay **thổ ngữ Thanh Hóa**, **tiếng Thanh Hóa**, **tiếng địa phương Thanh Hóa** là một phương ngữ thuộc vùng phương ngữ Trung của tiếng Việt lưu hành chủ yếu trong phạm
Sách - Tập Viết Tiếng Nhật: Bảng Chữ Cái Katakana - MCBooks Sách - Tập Viết Tiếng Nhật: Bảng Chữ Cái Katakana - MCBooks
Hiện nay, hệ thống chữ viết tiếng Nhật sử dụng 4 dạng chữ: chữ Hàn (Kanji), Hiragana, Katakana và Romaji. Katakana là kiểu chữ đơn giản nhất trong chữ viết tiếng Nhật, bao gồm 46
Danh sách từ Hán-Việt gốc Nhật Danh sách từ Hán-Việt gốc Nhật
**Từ Hán Việt gốc Nhật** là từ vựng sử dụng trong tiếng Việt có nguồn gốc từ những từ ngoại lai gốc tiếng Nhật, phiên âm Hán Việt dựa theo Kanji. Từ Hán Việt gốc
Tập Viết Tiếng Nhật Bảng Chữ Cái Katakana Tập Viết Tiếng Nhật Bảng Chữ Cái Katakana
Hiện nay, hệ thống chữ viết tiếng Nhật sử dụng 4 dạng chữ: chữ Hàn (Kanji), Hiragana, Katakana và Romaji. Những điều cần biết về chữ Katakana - Katakana là kiểu chữ đơn giản nhất
Kinh Thánh - Tân Ước Kinh Thánh - Tân Ước
Kinh Thánh lâu nay đã được xem là một tác phẩm kinh điển nhất mọi thời đại với những kỉ lục mà chưa từng có tác phẩm nào vượt qua được như: cuốn sách bán
KINH THÁNH CỰU ƯỚC KINH THÁNH CỰU ƯỚC
Kinh Thánh lâu nay đã được xem là một tác phẩm kinh điển nhất mọi thời đại với những kỉ lục mà chưa từng có tác phẩm nào vượt qua được như: cuốn sách bán
KINH THÁNH CỰU ƯỚC KINH THÁNH CỰU ƯỚC
KINH THÁNH CỰU ƯỚC ------------ Kinh Thánh lâu nay đã được xem là một tác phẩm kinh điển nhất mọi thời đại với những kỉ lục mà chưa từng có tác phẩm nào vượt qua