✨Từ điển tiếng Việt (Viện Ngôn ngữ học)

Từ điển tiếng Việt (Viện Ngôn ngữ học)

Từ điển tiếng Việt còn gọi là Từ điển Hoàng Phê là công trình từ điển tiếng Việt của Viện Ngôn ngữ học, cơ quan nghiên cứu ngôn ngữ hàng đầu của Việt Nam, do một nhóm những nhà khoa học biên soạn và GS Hoàng Phê làm chủ biên. Xuất bản năm 1988, năm 2005 quyển sách được Giải thưởng Nhà nước về Khoa học Công nghệ.

Quá trình biên soạn

Năm 1963, công việc biên soạn quyển từ điển bắt đầu. Ba triệu phiếu tư liệu cùng 100.000 phiếu biên soạn được thu thập để lựa ra khoảng 40.000 mục từ.

Đề cương của quyển Từ điển tiếng Việt được khởi soạn ngay sau khi Viện Ngôn ngữ học thành lập năm 1968. Dựa trên gần ba triệu phiếu ngữ cảnh trích từ các nguồn tài liệu sách báo khác nhau, gồm có kho tàng ca dao, tục ngữ, thành ngữ Việt Nam, các tác phẩm văn chương và các công trình về các lĩnh vực khoa học, quyển từ điển lần đầu tiên ra mắt độc giả năm 1988. Rất nhiều nhà văn hoá, nhà khoa học nổi tiếng khác tại Việt Nam đóng góp cho tác phẩm về mặt trí tuệ và công phu khi thảo luận đề cương hoặc trực tiếp tham gia biên soạn, đặc biệt đối với các thuật ngữ.

Nội dung

Công trình khoa học từ điển giải nghĩa tiếng Việt được biên soạn và cách thức tổ chức làm việc quy mô rất công phu, từ ngữ được giải thích chính xác, trình bày theo khoa học, hợp lý. Dựa khối lượng ngữ liệu đồ sộ và hệ thống lý luận từ điển học đúc kết được qua nhiều năm nghiên cứu, kết hợp hài hòa giữa tính hàn lâm và đại chúng trong một công trình, nhóm biên soạn đã xử lý từ đồng âm, đa nghĩa hợp lý, đầy đủ và chính xác, đưa ra nhiều thí dụ phong phú, đa dạng, chuẩn mực và mang tính điển hình rất cao.

Xuất bản

Kể từ khi xuất bản năm 1988, quyển sách đã được sửa chữa, bổ sung và tái bản nhiều lần. Được đông đảo độc giả trong nước hoan nghênh ngay từ lần ra mắt đầu tiên, Từ điển tiếng Việt đã được rất nhiều ý kiến, bài viết ca ngợi và đánh giá cao. Quyển từ điển là nguồn tra cứu, trích dẫn đáng tin cậy của hầu hết các bài viết, sách chuyên khảo khi phân tích ý nghĩa của các đơn vị từ ngữ tiếng Việt, đặc biệt là các luận án tiến sĩ, luận văn thạc sĩ, khoá luận tốt nghiệp, và là cẩm nang tra cứu không thể thiếu của mọi người cầm bút, dù là nhà văn, nhà thơ, nhà báo, v.v. kể cả các nhà giáo giảng dạy tiếng Việt.

Từ điển tiếng Việt dày 1.208 trang, thu thập và giải thích khoảng 36.000 từ ngữ thường dùng trong đời sống, thường gặp trên sách báo, các từ ngữ phương ngữ phổ biến, các thuật ngữ khoa học - kỹ thuật thông dụng.

Công trình được chỉnh lý hai lần:

Năm 1992: sửa 2.770 định nghĩa, bổ sung 2.090 mục từ, sửa chữa hoặc thay thế 3.510 thí dụ;

Năm 2000: sửa 2.903 định nghĩa, bổ sung 1.670 từ hoặc nghĩa mới, loại bỏ 41 từ hoặc nghĩa cũ, thay hoặc sửa chữa 387 thí dụ.

Tổng số từ được thu thập, giải nghĩa là 39.924 mục. Quyển được bổ sung sáu phần phụ lục về các dân tộc ở Việt Nam; các tỉnh, thành, huyện, thị trong nước; tên viết tắt của các tổ chức quốc tế; đơn vị tiền tệ các nước và các đơn vị đo lường quốc tế.

Quyển Từ điển tiếng Việt giữ kỷ lục về số lần tái bản và số lượng phát hành: từ năm 1998 đến 2005, quyển sách tái bản đến 10 lần, có số bản in là 150.000 bản.

Bản tái bản gần đây nhất là vào năm 2010, do Nhà xuất bản Từ điển Bách khoa ấn hành.

Đánh giá

Năm 2005, công trình được trao tặng Giải thưởng Nhà nước về Khoa học công nghệ.

Vấn đề mạo danh

Gần đây, vài nhà xuất bản tại Việt Nam cho in một số quyển từ điển tiếng Việt kém chất lượng của những tác giả Vũ Chất, Bùi Minh Quốc, Hùng Thắng, Thanh Hương, Bằng Cẩm, Bùi Quang Tịnh, Bùi Thị Tuyết Thanh, v.v., có hàng loạt các định nghĩa thiếu chính xác, thậm chí sai nghiêm trọng. Ví dụ: từ điển của Bùi Quang Tịnh và Bùi Thị Tuyết Thanh do Nhà xuất bản Thanh Niên in năm 2000, ở trang 987 định nghĩa 'tâm lý học' là "ngành y học nghiên cứu các chứng bệnh của tim". Ví dụ khác: Từ điển tiếng Việt của Vũ Chất (Nhà xuất bản Thanh niên - 2001) định nghĩa 'khai quật' là "đào mồ lên" (nhầm với 'quật mồ', 'quật mả'), 'đề án' là "nghị án đưa ra để bàn cãi".

Điều đáng nói là hầu hết các quyển từ điển đều mạo danh là của "Ngôn ngữ học Việt Nam". Thậm chí, nhiều quyển khác như Từ điển tiếng Việt của Mạnh Tường do Nhà xuất bản Văn hóa Thông tin ấn hành năm 2009, Từ điển tiếng Việt của "Nhiều tác giả" do Nhà xuất bản Hồng Đức ấn hành năm 2008, v.v. còn đề tên tổ chức biên soạn là "Viện Ngôn ngữ" dưới dòng chữ khó hiểu "Khoa học - Xã hội - Nhân văn", làm tổn hại đến danh tiếng khoa học của Viện Ngôn ngữ học là cơ quan phụ trách biên soạn quyển Từ điển tiếng Việt cũng như bản thân công trình.

👁️ 67 | ⌚2025-09-03 20:58:28.584
Mua hàng tại Shopee giảm thêm 30%

**_Từ điển tiếng Việt_** còn gọi là **_Từ điển Hoàng Phê_** là công trình từ điển tiếng Việt của Viện Ngôn ngữ học, cơ quan nghiên cứu ngôn ngữ hàng đầu của Việt Nam, do
"Trên thực tế, cuốn sách Từ điển Tiếng Việt (2022) Hoàng Phê của Viện Ngôn ngữ học đã là nguồn tra cứu, trích dẫn đáng tin cậy của hầu hết các bài viết, sách chuyên
**Viện Ngôn ngữ học** (tên tiếng Anh: _Institute of Linguistics_) là một viện nghiên cứu khoa học chuyên ngành thuộc Viện Hàn lâm Khoa học xã hội Việt Nam. Viện có chức năng nghiên cứu
Từ Điển Tiếng Việt Hoàng Phê Trên thực tế, cuốn sách Từ điển Tiếng Việt Hoàng Phê của Viện Ngôn ngữ học đã là nguồn tra cứu, trích dẫn đáng tin cậy của hầu hết
Trên thực tế, cuốn sách Từ điển Tiếng Việt (2021) Hoàng Phê của Viện Ngôn ngữ học đã là nguồn tra cứu, trích dẫn đáng tin cậy của hầu hết các bài viết, sách chuyên
Trên thực tế, cuốn sách Từ điển Tiếng Việt (2021) Hoàng Phê của Viện Ngôn ngữ học đã là nguồn tra cứu, trích dẫn đáng tin cậy của hầu hết các bài viết, sách
Trên thực tế, cuốn sách Từ điển Tiếng Việt 2022 Hoàng Phê của Viện Ngôn ngữ học đã là nguồn tra cứu, trích dẫn đáng tin cậy của hầu hết các bài viết, sách chuyên
Ngôn Ngữ Học Việt Nam - Từ Điển Tiếng Việt ( Dành cho học sinh tiểu học) Do yêu cầu của học sinh, sinh viên, chúng tôi biên Soạn cuốn TỪ ĐIỂN TIẾNG VIỆT mong
Từ Điển Tiếng Việt là một cuốn sách vô cùng hữu ích cho những ai quan tâm đến ngôn ngữ Việt Nam. Cuốn sách cung cấp các giải thích một cách chính xác, đầy đủ,
Trên thực tế, cuốn sách Từ điển Tiếng Việt Hoàng Phê của Viện Ngôn ngữ học đã là nguồn tra cứu, trích dẫn đáng tin cậy của hầu hết các bài viết, sách chuyên khảo,
Trên thực tế, cuốn Từ điển Tiếng Việt của Viện Ngôn ngữ học đã là nguồn tra cứu, trích dẫn đáng tin cậy của hầu hết các bài viết, sách chuyên khảo, đặc biệt là
TỪ ĐIỂN TIẾNG VIỆT HOÀNG PHÊ - VANLANGBOOKS “Trên thực tế, cuốn sách Từ điển Tiếng Việt Hoàng Phê của Viện Ngôn ngữ học đã là nguồn tra cứu, trích dẫn đáng tin cậy của
phải|Bản đồ ngôn ngữ của châu Âu (đơn giản hóa). **Ngôn ngữ học châu Âu** là ngành ngôn ngữ học khá mới mẻ, nghiên cứu về các ngôn ngữ tại châu Âu. Tuy nhiên, ở
**Ngôn ngữ** là một hệ thống giao tiếp có cấu trúc được sử dụng bởi con người. Cấu trúc của ngôn ngữ được gọi là ngữ pháp, còn các thành phần tự do của nó
Kể từ khi bộ “Từ điển Nga-Việt” (gồm hai tập) của Alikanov K.M., Ivanov V.V. và Malkhanova I.A. ra mắt độc giả lần đầu năm 1977 đến nay đã gần 30 năm. Đó là bộ
Từ Điển Tiếng Việt "Trên thực tế, cuốn sách Từ điển Tiếng Việt của Viện Ngôn ngữ học đã là nguồn tra cứu, trích dẫn đáng tin cậy của hầu hết các bài viết, sách
**Ngôn ngữ học xã hộ**i (_Sociolinguistics_) là ngành học nghiên cứu ảnh hưởng của bất kỳ và tất cả các lĩnh vực xã hội, bao gồm các khái niệm văn hóa, kỳ vọng và ngữ
Trên thực tế, cuốn sách Từ điển Tiếng Việt 2021 Hoàng Phê của Viện Ngôn ngữ học đã là nguồn tra cứu, trích dẫn đáng tin cậy của hầu hết các bài viết, sách chuyên
Trên thực tế, cuốn sách Từ điển Tiếng Việt 2021 Hoàng Phê của Viện Ngôn ngữ học đã là nguồn tra cứu, trích dẫn đáng tin cậy của hầu hết các bài viết, sách chuyên
Tập sách Tiếng Việt - Văn Việt - Người Việt tập hợp một số bài vở được đăng rải rác trên báo chí từ 1982 đến 2001 của Giáo sư Cao Xuân Hạo được chia
“Cuốn TỪ ĐIỂN TIẾNG VIỆT THÔNG DỤNG là tài liệu phục vụ nhu cầu học tập, nghiên cứu tiếng Việt, đặc biệt hướng đến nhóm đối tượng chủ yếu là học sinh khối trung học
Từ Điển Tiếng Anh 75.000 Từ ------------ TỪ ĐIỂN TIẾNG ANH 75.000 TỪ Tiếng Anh là ngôn ngữ phổ biến nhất trên thế giới, chính vì vậy, ngoại ngữ này đã trở thành một công
GIỚI THIỆU SÁCH Cuốn sách từ điển chính tả tiếng Việt bao gồm - Cung cấp cách viết chuẩn mực hiện hành của từng từ ngữ cụ thể. - Giải thích các nét nghĩa cơ
GIỚI THIỆU SÁCH Cuốn sách từ điển chính tả tiếng Việt bao gồm - Cung cấp cách viết chuẩn mực hiện hành của từng từ ngữ cụ thể. - Giải thích các nét nghĩa cơ
GIỚI THIỆU SÁCH Cuốn sách từ điển chính tả tiếng Việt bao gồm: - Cung cấp cách viết chuẩn mực hiện hành của từng từ ngữ cụ thể. - Giải thích các nét nghĩa cơ
Từ Điển Anh Việt 70.000 Từ - Vanlangbooks 1.GIỚI THIỆU SÁCH Khoảng 70.000 mục từ Phiên âm quốc tế mới nhất Tiện sử dụng cho sinh viên - học sinh 2.THÔNG TIN CHI TIẾT Mã
Căn cứ vào nguồn gốc của các từ, các nhà nghiên cứu chia từ vựng tiếng Việt thành hai lớp: từ thuần Việt và từ mượn hay còn gọi là từ ngoại lai. Nội dung
1. Từ điển hình ảnh 3 ngôn ngữ Anh Hoa Việt Visual English Vietnamese Chinese Trilingual Dictionary Công ty phát hành First News - Trí Việt Ngày xuất bản 2018-08-24 21:48:58 Kích thước (Dài x
**Tiếng lóng** hay **từ lóng** trong tiếng Việt là các từ vựng hạn chế về mặt thành phần và tầng lớp sử dụng. Trong từng trường hợp khác nhau thì tiếng lóng được sử dụng
**Nhập nhằng** trong ngôn ngữ học là hiện tượng thường gặp, trong giao tiếp hàng ngày con người ít để ý đến nó bởi vì họ xử lý tốt hiện tượng này. Nhưng trong các
Từ điển Nga Việt I. Giới Thiệu Sách Từ điển Nga-Việt - Pусско-Вьетнамский Словарь Cuốn từ điển Nga- Việt này dành cho đối tượng là người Việt học và tra cứu tiếng Nga: học sinh,
Từ điển Thành ngữ tiếng Việt – Bích Hằng và nhóm biên soạn Tiếng Việt luôn là một môn học mang tầm quan trọng đối với cuộc sống của người Việt Nam. Để hiểu và
Từ điển Nga - Việt Cuốn từ điển Nga- Việt này dành cho đối tượng là người Việt học và tra cứu tiếng Nga: học sinh, sinh viên, người tự học tiếng Nga hoặc học
**Chính tả tiếng Việt** là sự chuẩn hóa hình thức chữ viết của ngôn ngữ tiếng Việt. Đây là một hệ thống quy tắc về cách viết các âm vị, âm tiết, từ, cách dùng
nhỏ|Tấm biển tại [[Ung Hòa cung tại Bắc Kinh, Trung Quốc, từ phải sang trái viết bằng tiếng Mãn, tiếng Hán, tiếng Tạng, tiếng Mông Cổ.]] nhỏ|phải|Biểu trưng của chính quyền Liên bang [[Thụy Sĩ,
thumb|Các ngôn ngữ ở Hồng Kông Luật Cơ bản của Hồng Kông quy định tiếng Anh và tiếng Trung là hai ngôn ngữ chính thức của Hồng Kông. Trong thời kỳ thuộc địa của Anh,
Từ điển [[tiếng Latin nhiều tập trong thư viện của Đại học Graz]] thumb| **Từ điển** là danh sách các từ, ngữ được sắp xếp thành các từ vị chuẩn (_lemma_). Một từ điển thông
**Nguồn gốc ngôn ngữ** và quan hệ của ngôn ngữ đối với tiến hóa của loài người là chủ đề học thuật đã được bàn luận trong nhiều thế kỷ. Mặc dù vậy, ta vẫn
1. Từ điển hình ảnh 3 ngôn ngữ Anh Hoa Việt Visual English Vietnamese Chinese Trilingual Dictionary Công ty phát hành First News - Trí Việt Ngày xuất bản 2018-08-24 21:48:58 Kích thước (Dài x
**Xử lý ngôn ngữ tự nhiên** (_natural language processing_ - NLP) là một nhánh của trí tuệ nhân tạo tập trung vào các ứng dụng trên ngôn ngữ của con người. Trong trí tuệ nhân
**Bác ngữ học** (tiếng Anh: _philology_), có khi còn được gọi là **văn hiến học** (文獻學), **ngữ văn học** (語文學), hoặc **văn tự học** (文字學) theo cách gọi ở một số nước Đông Á, là
Mã hàng 8935246931486 Tên Nhà Cung Cấp MCBooks Tác giả Viện Ngôn ngữ học Bắc Kinh NXB Hồng Đức Năm XB 2022 Trọng lượng (gr) 250 Kích Thước Bao Bì 26.5 x 19 cm Số
Từ điển Oxford Anh Việt Từ điển Oxford Anh – Việt do công ty cổ phần sách MCBooks liên kết xuất bản và phát hành tại Việt Nam hiện đang được bán rất chạy trên
“Những giáo sĩ sang Việt Nam như các cha cố Gaspar Amiral [Gaspar do Amaral] và Antoine Barbore [António Barbosa] đều là người Bồ Đào Nha, sau một thời gian, đã làm được tự vị
Tiếng Hàn Quốc và ngôn ngữ Hàn có một lịch sử văn hóa phong phú, lâu đời và là một phần quan trọng của văn hóa phương Đông. Trong những năm gần đây, tiếng Hàn
"**Ngôn ngữ là phương ngữ kèm với lục quân và hải quân**" (_A language is a dialect with an army and navy_) là một câu dí dỏm về sự tùy ý của sự phân biệt
**Từ đồng âm trong tiếng Việt** là những từ phát âm giống nhau hay cấu tạo âm thanh giống nhau, nhưng nghĩa, từ loại hoàn toàn khác nhau (gọi ngắn gọn là _đồng âm khác
**Ngôn ngữ tiêu chuẩn** (hay **tiếng chuẩn**, **phương ngữ chuẩn**, **phương ngữ đã được chuẩn hóa**) là một loại ngôn ngữ được sử dụng bởi một nhóm người trong các thảo luận nghiêm túc và
Từ Điển Chính Tả Tiếng Việt (Tác Phẩm Được Viện Ngôn Ngữ Học Thẩm Định) – Vanlangbooks - Giới thiệu sách Cuốn sách từ điển chính tả tiếng Việt bao gồm: - Cung cấp cách
Kể từ khi quyển Từ điển Việt-Nga đầu tiên trong lịch sử từ điển học Xô-viết do tập thể các tác giả Liên Xô biên soạn, giáo sư Ô-sa-nhin I.M và Vũ Đăng Ất hiệu