✨DNA Hành trình khám phá cấu trúc chuỗi xoắn kép

Đây là tự truyện của James Watson – người đồng khám phá ra cấu trúc xoắn kép của DNA Nếu bạn tò mò về khám phá được coi là vĩ đại nhất thế kỷ 20 được phát hiện như thế nào, nếu bạn tò mò về trung tâm học thuật của thế giới những năm 1940-50, một trong những nơi giành nhiều giải Nobel Sinh Y học nhất, đây chắc chắn là cuốn sách dành cho bạn.

“Được xuất bản vào năm 2012 để đánh dấu 50 năm kể từ khi giải Nobel được trao cho Watson và Crick về công trình khám phá cấu trúc DNA, một ấn bản với chú thích và minh họa của cuốn sách kinh điển này mang đến những hiểu biết mới về mối quan hệ cá nhân giữa James Watson, Frances Crick, Maurice Wilkins, Rosalind Franklin. Những câu chuyện liên quan được người trong cuộc thuật lại đầy chi tiết, giúp khắc họa chân dung các nhà khoa học cũng như đời sống, suy tư hay cảm xúc của họ trong quá trình làm việc nghiên cứu.

Cấu trúc của DNA là một cuộc đua ngầm bắt đầu từ thời điểm Oswald Avery và cộng sự ở Đại Học Rockefeller, New York, làm thí nghiệm chứng minh DNA mang thông tin di truyền (trước đó người ta tin là protein mới là chất quyết định di truyền). Cuộc đua tìm kiếm ‘mật mã của sự sống’ còn ảnh hưởng cả đến thế giới khoa học nói chung, nhất là từ thời nhà vật lý vĩ đại người Áo Erwin Schrödinger. Có ít nhất 3 nhóm lúc đó dồn tâm sức vào cuộc đua này.

Nhóm thứ nhất ở King’s College (London) với điểm tựa chính là kỹ thuật X-ray crystallography, tuy nhiên không phải ai cũng có khả năng làm ra những bức ảnh X-ray chất lượng và ngay cả khi có những hình ảnh tuyệt đẹp (như của Rosalind Franklin và Maurice Wilkins) thì không phải ai cũng giải thích và mô hình hoá được nó.

Nhóm thứ hai là Linus Pauling ở Caltech là người đầu tiên nhận ra cấu trúc xoắn (helical) ở protein (giải Nobel hoá học năm 1958), và có lẽ ông đã phát hiện ra cấu trúc này ở DNA nếu ông không lỡ chuyến tàu qua Anh, lỡ luôn dịp chứng kiến bức ảnh X-ray của Wilkins và Franklin. Pauling công bố cấu trúc của DNA 2 tháng trước Watson và Crick, nhưng cấu trúc đó là sai (ông cho rằng nó là triple helix).

Nhóm cuối cùng và là những người chiến thắng là nhà khoa học thiên tài người Anh Francis Crick (người được coi là cha đẻ của ngành sinh học phân tử hiện đại) và một trong những người có ảnh hưởng nhưng cũng đầy mâu thuẫn, tác giả cuốn sách, nhà khoa học người Mỹ James Watson. Một trong những điểm đáng chú ý là Watson và Crick không hề có dự án về cấu trúc DNA, họ đơn giản là tò mò và quyết tâm theo đuổi nó bằng mọi giá. Erwin Chargaff là người phát hiện ra tỷ lệ của các nucleic acid trong DNA luôn cân bằng giữa Adenine và Thymine, Guanine và Cytosine. Sau khi chứng kiến seminar về phát hiện này vào năm 1952, Watson và Crick nghĩ ngay đến mô hình pairing trong cấu trúc DNA (A-T, G-C), một trong những điểm chính thúc đẩy họ xây dựng cấu trúc xoắn kép. Bức ảnh X-ray của Franklin là bức ảnh đơn giản nhưng có chất lượng nhất về cấu trúc tinh thể của DNA, nó chỉ ra rõ ràng cấu trúc xoắn (helical) ở DNA. Vì nhiều lý do mà Franklin và Wilkins đã không mô hình hóa được DNA dù họ là những người đầu tiên nhìn thấy bức ảnh X-ray này. Như vậy, Watson và Crick đã có hai bằng chứng quan trọng về cấu trúc DNA, đó là cơ chế ghép cặp (pairing) giữa A-T và C-G và cấu trúc xoắn của hai trục tinh thể. Tuy nhiên, họ chỉ hoàn chỉnh nó sau khi Jerry Donohue chỉ cho họ hydrogen chính là cầu nối A-T và C-G.

Cấu trúc xoắn kép của DNA được khám phá chính thức vào năm 1953, công trình thắng giải Nobel chín năm sau đó (1962) và ảnh hưởng của nó là vô tận. Ví dụ như nó chỉ ra cơ chế sao chép của tế bào của Watson và Crick dự đoán (và được chứng minh hoàn toàn sau đó), giải thích sự sống, tạo ra ngành sinh học phân tử và công nghệ sinh học như hiện nay.”

Theo TS Đinh Quang Huy

Tác giả James Dewey Watson (1928)

• Là nhà sinh vật học phân tử Mỹ. Vào năm 25 tuổi, ông đã nổi tiếng với công trình khám phá ra cấu trúc DNA. Watson, Francis Crick và Maurice Wilkins đã được trao giải Nobel Sinh lý và Y khoa năm 1962 cho "sự khám phá của họ liên quan đến cấu trúc phân tử của nucleic acids và tầm quan trọng của nó cho việc trao chuyển thông tin trong vật chất sống".

• 1956-1976: Watson trở thành thành viên giảng dạy tại các phòng thí nghiệm của Đại học Harvard.

• 1968: ông làm giám đốc phòng thí nghiệm Cold Spring Harbor tại Long Island, New York và chuyển trọng tâm nghiên cứu của trung tâm này sang nghiên cứu ung thư.

• 1994: ông đã giữ chức chủ tịch của trung tâm này 10 năm và sau đó trở thành hiệu trưởng của nó cho đến năm 2007.

• 1988-2002: Watson làm việc với Viện Y tế Quốc gia Hoa Kỳ, đóng góp cho việc xây dựng đề án liên quan đến di truyền của con người.

• Ông cũng đã viết rất nhiều sách khoa học, trong đó có The Molecular Biology of the Gene (1965),The Double Helix (1968).

ĐÁNH GIÁ/NHẬN XÉT CHUYÊN GIA

“Cuốn sách mô tả các sự kiện dẫn đến một trong những khám phá sinh học vĩ đại của thời đại chúng ta.” - Robert K. Merton

“Một thành công to lớ một tác phẩm kinh điển.” - Peter B. Medewar

“Không ai có thể bỏ lỡ sự phấn khích trong câu chuyện về khám phá vĩ đại và đẹp đẽ này… Cuốn sách truyền tải tinh thần khoa học… ý nghĩa về tương lai, tinh thần cao, sự cạnh tranh và dự đoán đúng sai, sự bao trùm của trí tưởng tượng và thử nghiệm thực tế.” - Jacob Bronowski

“Lịch sử về một nỗ lực khoa học, một câu chuyện trinh thám thực sự khiến người đọc nghẹt thở từ đầu đến cuối.” - Andre Lwoff

“Ông đã mô tả một cách đáng ngưỡng mộ cảm giác đáng sợ và đẹp đẽ khi tiến hành một khám phá khoa học.” - Richard Feynman

TRÍCH ĐOẠN ĐỌC THỬ

Tôi chưa từng thấy Francis Crick thể hiện vẻ khiêm nhường. Có thể anh ấy điềm đạm với ai khác, nhưng tôi chẳng có lý do nào để phán xét cả. Chuyện đó không liên quan đến sự nổi tiếng của anh lúc ấy. Anh đã được nhắc đến nhiều, thường là với một sự kính trọng, rằngcó thể một ngày nào đó anh sẽ được xếp vào hàng ngũ với Rutherford hay Bohr. Nhưng sự tình vẫn chưa phải như vậy vào khoảng mùa thu năm 1951 khi tôi đến làm việc ở Phòng thí nghiệm Cavendish thuộc Đại học Cambridge, cùng một nhóm nhỏ các nhà vật lý học và hóa học nghiên cứu về cấu trúc không gian ba chiều của protein. Vào thời điểm đó, anh đã 35 tuổi vàhầu như chưa có tiếng tăm gì. Mặc dù một vài đồng nghiệp thân thiết đã nhận ra tư duy nhanh nhẹn và sắc sảo của anh nên thường tìm đến anh để hỏi ý kiến, nhưng họ lại thường không trân trọng đúng mức mà còn cho rằng anh hay nói luyên thuyên.

Chủ nhiệm đơn vị nghiên cứu của Francis lúc ấy là ông Max Perutz, một nhà hóa học gốc Áo đã đến Anh vào năm 1936. Vào thời điểm đó ông đã thu thập nhiều dữ liệu nhiễu xạ qua tia X từ các tinh thể hemoglobin được hơn 10 năm và chỉ mới bắt đầu tìm thấy vài kết quả. Người giúp đỡ ông là Ngài Lawrence Bragg, giám đốc phòng thí nghiệm Cavendish. Suốt gần bốn mươi năm, ông Bragg, một người đoạt giải Nobel và là một trong những người đặt nền móng cho ngành tinh thể học, đã luôn dõi theo nhiễu xạ tia X như một phương pháp giúp xác định cấu trúc ngày càng phức tạp hơn của các phân tử.* Khi cấu trúc phân tử càng phức tạp được tìm ra nhờ phương pháp mới thì ông lại càng phấn khởi. Vì thế mà trong những năm ngay sau chiến tranh ông đặc biệt say mê với việc giải cấu trúc protein, vốn là loại phân tử phức tạp nhất. Bình thường, khi xong việc hành chính, ông Bragg hay ghé qua văn phòng của Perutz để thảo luận về những dữ liệu tia X vừa thu được. Sau đó ông tiếp tục tìm cách lí giải chúng sau khi về nhà.

Crick là điểm giao thoa giữa - nhà lý thuyết Bragg và - nhà thực nghiệm Perutz; anh thi thoảng cũng làm thí nghiệm nhưng thường say sưa với lý thuyết giải mã cấu trúc protein hơn. Mỗi khi tìm ra điều mới mẻ, anh thường sẽ trở nên cực kì phấn khích và lập tức kể cho bất kì ai chịu nghe về những điều này. Mộthai ngày sau đó anh thường nhận thấy lý thuyết của mình chưa ổn và thế là quay sang thí nghiệm cho đến khi chán thì phát kiến mới cho lý thuyết lại nảy sinh.

Có nhiều tình huống bi hài liên quan đến những chuyện này. Mà cũng nhờ vậy nên không khí phòng thí nghiệm, nơi mà những quy trình thường kéo dài từ vài tháng cho đến vài năm, trở nên sôi động hơn. Điều này một phần do âm lượng giọng nói của Crick: anh nói lớn và nhanh hơn bất kì ai và khi anh phá lên cười thì ai cũng biết anh đang ở đâu trongviện Cavendish. Gần như ai cũng thích thú với những khoảnh khắc rộn ràng này, đặc biệt là khi chúng tôi có thời gian chăm chú lắng nghe và ngắt lời ngay khi không còn theo kịp chuỗi suy luận của anh nữa. Nhưng có một ngoại lệ đáng nhắc tới. Những cuộc chuyện trò với Crick thường lại làm Ngài Lawrence Bragg khó chịu, và giọng nói của anh thôi cũng đủ để làm Bragg phải tìm một nơi khác, yên tĩnh hơn. Chỉ thỉnh thoảng ông mới tới uống trà ở Cavendish, vì điều đó có nghĩa là ông phải chịu đựng việc cả phòng trà như vỡ bung do giọng nói của Crick. Nhưng ngay cả khi đã làm vậy, Bragg vẫn chưa hoàn toàn được yên thân. Đã hai lần hành lang bên ngoài văn phòng của ông bị ngập khi nước túa ra từ phòng thí nghiệm mà Crick đang làm việc. Francis, vì mải say sưa với lí thuyết, đã lơ là việc siết chặt ống cao su quanh cái máy bơm hút của mình.

Vào thời điểm tôi mới đến, các lí thuyết của Francis đã vượt xa những giới hạn của lĩnh vực tinh thể học protein. Bất cứ điều gì quan trọng cũng lôi cuốn anh, và anh thường đi đến nhiều phòng khác nhau để xem những thí nghiệm mới nào vừa được thực hiện. Mặc dù thường rất nhã nhặn và ân cần đối với các đồng nghiệp khi họ không hiểu rõ ý nghĩa thật sự của những thí nghiệm mới, nhưnganh cũng không bao giờ ngần ngại nói thẳng với họ điều đó. Gần như ngay lập tức, anh sẽ đề xuất một loạt những thí nghiệm mới để chứng minh cho lập luận của mình. Ngoài ra, anh cũng không ngừng thao thao bất tuyệt với những ai chịu lắng nghe rằng các ý tưởng sáng suốt mới của mình có thể sẽ thúc đẩy khoa học phát triển như thế nào.

Từ những lí do đó, người ta thực sự sợ Crick dù không nói ra, đặc biệt là những người cùng thời với anh cũng đang tìm danh tiếng. Cái cách anh nhanh chóng nắm bắt dữ liệu và giản lược chúng thành những mô hình chặt chẽ thường làm cho họchột dạ. Họ sợ rằng, trong tương lai sớm thôi, anh ấy sẽ thành công, và sẽ chỉ ra cho cả thế giới thấy những cái đầu mờ nhạt, vốn được che dấu sau những lối hùng biện kiểu cách của Đại học Cambridge.

Mặc dù Crick được hưởng quyền có một bữa ăn mỗi tuần tại trường Caius (một trường thành viên danh giá của Đại Học Cambridge - ND), anh vẫn chưa vào biên chế của bất kì trường nào. Một phần là do chủ ý của anh. Anh rõ ràng không muốn chịu gánh nặng không đáng có từ việc giảng dạy sinh viên đại học. Phần khác cũng vì tiếng cười của Crick, không chừng nó sẽ làm mấy học giả đáng kính nổi khùng nếu phải nghe thấy quá một lần mỗi tuần. Tôi chắc rằng việc không vào biên chế đôi khi cũng làm Francis buồn phiền, dù cho bản thân anh cũng thấy rõ rằng cuộc sống của giới khoa bảng vốn bị chi phối bởi các vị trung niên quá mô phạm nhưng thực chất lại không có khả năng đem lại cho anh niềm yêu thích khoa học hay chỉ dạy cho anh bất cứ điều gì đáng giá. Duy chỉ có trường King, một ngôi trường giàu mạnh và phóng khoáng mới tiếp nhận anh mà không làm mất đi tính cách của cả đôi bên. Những ai thân thiết đều biết anh là một người bạn vui vẻ khi cùng nhau dùng bữa tối. Nhưng dù có cố gắng thế nào, họ không thể che giấu được sự thật là nếu vô tình đưa ra một bình luận sai về rượu sherry (rượu Tây Ban Nha) thì hẳn sẽ bị Francis mắng cho một trận.

Nhân Tố Enzyme (Trọn Bộ 4 Cuốn) - Tái Bản

Nhân Tố Enzyme (Trọn Bộ 4 Cuốn) Từ kết quả lâm sàng khi tiến hành kiểm tra dạ dày của hơn 300.000 người, bác sĩ Hiromi Shinya đã rút ra kết luận: “Người có sức

Khí Công Đạo Gia - Tăng Cường Miễn Dịch (Kèm CD)

Khí Công Đạo Gia - Tăng Cường Miễn Dịch (Kèm CD) Như ta đã biết phần lớn nguyên nhân gây ra bệnh nhiễm trùng và ung thư là do môi trường sống, cách sống và

Combo Sách Minh Triết Trong Ăn Uống Của Phương Đông + Bí Quyết Trường Thọ Của Người Nhật (Bộ 2 Cuốn)

Combo Sách Minh Triết Trong Ăn Uống Của Phương Đông + Bí Quyết Trường Thọ Của Người Nhật (Bộ 2 Cuốn) 1. Minh Triết Trong Ăn Uống Của Phương Đông Học cách ăn lành, sống

Combo Sách Bùi Quốc Châu: Diện Chẩn + Tâm Ngôn + Ẩm Thực Dưỡng Sinh (Bộ 6 Cuốn)

1. Diện Chẩn Điều Khiển Liệu Pháp 1. Về lý thuyết - Phương pháp được xây dựng trên nền tảng triết học Đông phương, thừa kế phần nào kiến thức về y học cổ truyền

Thói Quen Sinh Hoạt Nuôi Dưỡng Não Bộ

“Ôi, hôm nay lại là một ngày mệt nhoài!” Chúng ta rất hay nói hoặc nghe thấy câu này phải không? Tuy nhiên, nếu để ý một chút, bạn sẽ thấy một điều kỳ lạ.

Bí Thuật Dưỡng Sinh Của Vua Càn Long

Bí Thuật Dưỡng Sinh Của Vua Càn Long Càn Long là vị vua kết tụ được những tố chất ưu việt nhất: Phong lưu, thông minh, lãng mạn và sống thọ nhất trong các vị

Sách - Phương Thuốc Chánh Niệm Mầu Nhiệm - Thái Hà

THÔNG TIN CHI TIẾT Công ty phát hành Thái Hà Tác giả Chân Đẳng Nghiêm Số trang 328 Nhà xuất bản Nhà Xuất Bản Hà Nội Ngày xuất bản 03-2021 Kích thước 15.5 x 24

Kinh Nghiệm Chữa Ung Thư Của Các Bác Sĩ Theo Phương Pháp Thực Dưỡng Ohsawa Macrobiotics

Kinh Nghiệm Chữa Ung Thư Của Các Bác Sĩ Theo Phương Pháp Thực Dưỡng Ohsawa Macrobiotics Cuốn sách gồm những nội dung chính như sau: Tôi tự chữa lành bệnh ung thư Là bác sĩ,

Dinh Dưỡng Cho Bệnh Nhân Ung Thư

Mã hàng 8935251418279 Tên Nhà Cung Cấp Alpha Books Tác giả Nhiều Tác Giả NXB NXB Dân Trí Năm XB 2022 Trọng lượng (gr) 100 Kích Thước Bao Bì 19 x 13 x 0.5 cm

Trí Óc Minh Mẫn: Để Não Bộ Sắc Bén Ở Mọi Lứa Tuổi

Trong suốt cuộc đời của mình, chúng ta luôn tìm kiếm những cách để duy trì một tâm trí nhạy bén và hoạt động có năng suất. Giờ đây, bác sĩ phẫu thuật thần kinh

Combo Sống Khỏe: Dịch Bệnh - Kẻ Thù Nguy Hiểm Nhất + Đừng Ốm

DỊCH BỆNH - KẺ THÙ NGUY HIỂM NHẤT Cuốn sách này là kết quả của sự tham gia, quan sát, để tâm, các điều tra vụ dịch, nghiên cứu, chương trình của tác giả, và

BÊNH VỰC THỰC PHẨM - HUYỀN THOẠI VỀ DINH DƯỠNG VÀ THÚ VUI ĂN UỐNG (IN DEFENSE OF FOOD) - Michael Pollan - Quỳnh Chi dịch – Nhã Nam - NXB Thế Giới

“Loài người chúng ta nên ăn gì để mạnh khỏe nhất?” Đuổi theo câu hỏi đó, Michael Pollan lần tìm về quá khứ khi mà việc ăn uống còn là một niềm hạnh phúc, khi

Từ Điển Thiền Tông Tân Biên (Tập 1)

- Thiền tông – căn cứ vào lịch sử hình thành và phát triển, với rất nhiều truyền thuyêt sinh động và thiền ngữ kỳ dị tuyệt vời, cộng với sự ảnh hưởng dài lâu

Chris Giáp Mặt Với Ung Thư

Chris Giáp Mặt Với Ung Thư ------------ CHRIS GIÁP MẶT VỚI UNG THƯ - Sách bán chạy nhất The Wall Street Journal “Tôi muốn nói thật rõ ràng rằng tôi không ‘may mắn’ hay đặc

Thức Ăn Phòng Và Trị Bệnh

Thức Ăn Phòng Và Trị Bệnh Con người không thể sống nếu không ăn. Tuy nhiên chọn thức ăn tức là định đoạt về vấn đề sức khoẻ hay bệnh tật, ăn uống hợp lý,

Sách - Hệ Thống Điện - Điện Tử Trên Ô Tô Đời Mới (Phần Nâng Cao) - STK

Hệ Thống Điện - Điện Tử Trên Ô Tô Đời Mới (Phần Nâng Cao) Nội dung sách: Sách gồm 400 trang khổ 16 x 24 cm trình bày qua 12 chương: Trọng tâm là các

Minh Chứng Thiên Đường

“MINH CHỨNG THIÊN ĐƯỜNG” 7 ngày trải nghiệm thế giới bên kia của một bác sĩ giải phẫu thần kinh Hàng ngàn người đã trải qua trải nghiệm cận tử (near-death experience), nhưng đây vẫn

Smoothie Giải Pháp Từ Thiên Nhiên Giúp Giảm Cân, Thải Độc, Phòng Bệnh, Sống Lâu

Với mong muốn giúp mọi người phát triển một thói quen dùng sinh tố lành mạch bằng cách dùng những nguyên liệu sẵn có với khoản ngân sách vừa túi tiền, Farnoosh đã viết cuốn

Combo Your Health Your Decision - Hợp Tác Cùng Bác Sĩ Để Trở Thành Người Bệnh Thông Thái + Giải Mã Gen Bẩn

Combo Your Health Your Decision - Hợp Tác Cùng Bác Sĩ Để Trở Thành Người Bệnh Thông Thái + Giải Mã Gen Bẩn Your Health Your Decision - Hợp Tác Cùng Bác Sĩ Để Trở

Combo Nhân Tố Enzyme - Thực Hành (Tái Bản) + Nhân Tố Enzyme - Phương Thức Sống Lành Mạnh (Tái Bản 2018)

Nhân Tố Enzyme - Thực Hành (Tái Bản) Ngày nay, nền y học hiện đại đang không ngừng phát triển, thế nhưng tại sao số người phải chống chọi với bệnh tật vẫn không hề

Cơ Thể Ta Đã Hai Triệu Năm

Cơ Thể Ta Đã Hai Triệu Năm - Giải Mã Các Căn Bệnh Thời Hiện Đại ------------ Những người nguyên thủy vốn cầm dao và cung đi săn bắn. Để tăng hiệu quả săn bắn,

Sách - Ai là thầy thuốc tốt nhất của bạn

Ai là thầy thuốc tốt nhất của bạn Công ty phát hành: Thái Hà Tác giả: Bác sĩ Nguyễn Anh Tú Số trang: 144 trang Khổ: 13 x19 cm Nhà xuất bản: Lao Động Năm

Sách - Sống Bán Nông Bán X - Triết Lý Mới Về Cuộc Sống Điền Viên - Shiomi Naoki - Huy Hoàng

Công ty phát hành: Huy Hoang Bookstore Tác giả: Shiomi Naoki Dịch giả: Regen Nhà xuất bản: Dân Trí Năm xuất bản: 2022 Số trang: 332 Khổ giấy:13x18.5cm Trọng lượng: 300 Bìa mềm Giới thiệu

Đọc Hiểu Kết Quả Xét Nghiệm Máu - Để Sống Lâu Khoẻ Mạnh

Mã hàng 8935309500741 Công ty phát hành Alpha Books Tác giả James B Lavalle Người Dịch Bách Nguyễn Nhà Xuất Bản NXB Đại Học Huế Năm Xuất Bản 2021 Trọng lượng (gr) 550 Kích Thước

Nâng Cao Hệ Miễn Dịch

Nâng Cao Hệ Miễn Dịch Nhà xuất bản : Nhà Xuất Bản Phụ Nữ. Công ty phát hành : Việt Thư. Tác giả : Thúy Hường. Kích thước : 14.5 x 20.5 cm. Số trang

CƠ THỂ TỰ CHỮA LÀNH – THỰC PHẨM THAY ĐỔI CUỘC SỐNG Tập 2: Thần dược đến từ trái cây và rau củ

Tôi như bạn vậy, đến lúc quan tâm tới sức khỏe bản thân. Bộ sách CƠ THỂ TỰ CHỮA LÀNH của Anthony William vô cùng thực dụng – chỉ cho ta phương pháp lành mạnh

GIẢI MÃ NƯỚC TIỂU - Shigeo Horie - Như Nữ dịch - Thái Hà Books– NXB Thế giới

Đi tiểu là hành động mang lại cảm giác thoải mái cho con người. Đi tiểu không thoải mái là một điểm trừ to lớn trong cuộc sống của chúng ta. Trong những năm gần

Combo Ăn Lành Sống Mạnh - Sống Vui Sống Khỏe

Combo Ăn Lành Sống Mạnh - Sống Vui Sống Khỏe Dinh dưỡng chính là "phòng tuyến" đầu tiên giúp đẩy lùi bệnh tật. Ăn uống đúng cách có thể giúp giảm nhẹ và phòng ngừa

BỆNH TỪ MIỆNG MÀ RA – Bí quyết để có tuổi thọ khỏe mạnh như người Nhật – Chi Anh dịch - Thaihabooks – NXB Thế Giới

Hầu hết các bệnh đều bắt nguồn từ “trong miệng”, hãy đọc cuốn sách này trước khi bị đau răng! Bệnh nha chu được cho là ảnh hưởng đến khoảng 80% người trưởng thành. Đây

Combo Sách Hay: Thần Dược Xanh + Chào Juice - (Bộ 2 Cuốn Sách / Top Sách Bán Chạy / Tặng Kèm Postcard Greenlife)

Combo Sách Hay: Thần Dược Xanh + Chào Juice - (Bộ 2 Cuốn Sách / Top Sách Bán Chạy / Tặng Kèm Postcard Greenlife) Ăn uống lành mạnh không phải là lập ra công thức

Combo 2 Cuốn Ăn Uống Lành Mạnh: Ăn Uống Đúng Cách: Bộ Quy Tắc Ẩm Thực Lành Mạnh + Cẩm Nang Hướng Dẫn Thải Độc & Chế Độ Ăn Uống Lành Mạnh

1. Ăn Uống Đúng Cách: Bộ Quy Tắc Ẩm Thực Lành Mạnh Cuốn cẩm nang này đưa ra một bộ quy tắc dễ hiểu, dễ nhớ để chúng ta ăn uống một cách thông minh,

Dinh Dưỡng Học Bị Thất Truyền - Dinh Dưỡng Đẩy Lùi Bệnh Tật

Dinh Dưỡng Học Bị Thất Truyền - Dinh Dưỡng Đẩy Lùi Bệnh Tật

Hoang mang - Chỉ dẫn của bác sỹ để hiểu rõ đúng sai

Ngày nay có quá nhiều thông tin, với nội dung chưa kiểm chứng được tung ra mỗi ngày: những bài báo với tiêu đề bảo chúng ta phải làm điều này và không làm điều

Ung Thư: Tin Đồn Và Sự Thật (Quà Tặng Card Đánh Dấu Sách Đặc Biệt)

Ung Thư: Tin Đồn Và Sự Thật Sức khỏe luôn là một trong những mối quan tâm hàng đầu của con người. Trong đó, ung thư được xem là căn bệnh đáng sợ không ai

Ăn Ít Để Khỏe _Thái Hà

Ăn Ít Để Khỏe ------------ Ăn Ít Để Khỏe Trong những năm gần đây người ta chứng minh được trạng thái đói bụng là một hoạt động quan trọng đối với cơ thể con người.

Sách Food Rules - Ăn Uống Đúng Cách

Food Rules - Ăn Uống Đúng Cách Nhà xuất bản : Nhà Xuất Bản Thế Giới. Công ty phát hành : Nhã Nam. Tác giả : Michael Pollan. Kích thước : 14 x 20.5 cm.

Axít Và Kiềm - Cẩm Nang Thực Dưỡng

Axít Và Kiềm - Cẩm Nang Thực Dưỡng Cuốn sách này giúp cho ta có cái nhìn tổng quan đối với thức ăn, từ cả hai lối tiếp cận của phương Đông và phương Tây.

Sách - Power Vs Force - Trường Năng Lượng Và Những Nhân Tố Quyết Định Hành Vi Của Con Người - David R. Hawkins - Thái Hà Books

Sách - Power Vs Force - Trường Năng Lượng Và Những Nhân Tố Quyết Định Hành Vi Của Con Người Tiến sĩ, bác sĩ tâm thần, nhà nghiên cứu nhận thức và giảng viên tâm

Bí Thuật Điểm Huyệt

Bí Thuật Điểm Huyệt giới thiệu một cách hệ thống, hoàn chỉnh về đánh điểm huyệt, nó lấy lý luận và thực tiễn kết hợp lại với nhau, lấy việc tìm tòi, chỉnh lý các

Combo 3 Cuốn Sách Dinh Dưỡng Hay Nhất: Bí Mật Dinh Dưỡng Cho Sức Khỏe Toàn Diện (Tái Bản Lần 2) + Toàn Cảnh Dinh Dưỡng Thức Tỉnh Và Hành Động + Liệu Trình Dinh Dưỡng Tối Ưu

COMBO SÁCH BÍ MẬT DINH DƯỠNG CHO SỨC KHỎE TOÀN DIỆN, TOÀN CẢNH DINH DƯỠNG THỨC TỈNH VÀ HÀNH ĐỘNG, LIỆU TRÌNH DINH DƯỠNG TỐI ƯU SÁCH - BÍ MẬT DINH DƯỠNG CHO SỨC KHỎE

Healing And Recovery - Chữa Lành Và Hồi Phục _THA

Healing And Recovery - Chữa Lành Và Hồi Phục Trong quan hệ giữa cơ thể, tâm trí và linh hồn, cơ thể không thể tự trải nghiệm; trải nghiệm cơ thể diễn ra trong tâm

Sách Nhân Tố Vi Sinh

LÀM THẾ NÀO ĐỂ CÓ 1 SỨC KHOẺ TỐT VÀ KHÔNG BAO GIỜ BỊ BỆNH? Đó là một câu hỏi lớn mà tất cả những người sống trên Trái đất này đều quan tâm. Từ

Cơ Thể Tự Chữa Lành - Thanh Lọc Để Phục Hồi

Cơ Thể Tự Chữa Lành - Thanh Lọc Để Phục Hồi ------------ Cơ Thể Tự Chữa Lành - Thanh Lọc Để Phục Hồi

Ma Y Thần Tướng - Bìa Cứng (Tái Bản 2023)

Ma Y Thần Tướng - Bìa Cứng Tác phẩm tướng thuật nổi tiếng "Ma y thần tướng" đã được lưu truyền hàng nghìn năm , cho đến ngày nay vẫn lưu giữ được phong cách

Giải Tỏa Mọi Cơn Đau Cho Dân Văn Phòng (Kenji Endo)

Giải Tỏa Mọi Cơn Đau Cho Dân Văn Phòng Tác giả: Kenji Endo NXB: NXB Thế Giới AI NÊN ĐỌC CUỐN SÁCH NÀY Nhân viên văn phòng: Đây là đối tượng chính mà cuốn sách

Combo Sách Y Học Sống Khỏe Cho Bạn: TedBooks - Nghe Theo Cái Bụng + Ăn Xanh Để Khỏe ( Tặng Kèm Bookmark Love Life)

Combo Sách Y Học Sống Khỏe Cho Bạn: TedBooks - Nghe Theo Cái Bụng + Ăn Xanh Để Khỏe ( Tặng Kèm Bookmark Love Life) 1.TedBooks - Nghe Theo Cái Bụng Dị ứng, hen suyễn,

Bất Ngờ Lớn Về Chất Béo

Bất Ngờ Lớn Về Chất Béo ------------ Theo Hiệp hội Tim mạch Hoa Kỳ (American Heart Association - AHA), thực phẩm có chứa chất béo bão hòa làm tăng cholesterol trong máu. Vì vậy AHA,

Cơ Thể Tự Chữa Lành - Giải Cứu Não

Cơ Thể Tự Chữa Lành - Giải Cứu Não Cuốn sách đi sâu vào các vấn đề liên quan đến não bộ - từ các loại virus, vi khuẩn gây hại cho não, tới kim

Bẻ Khóa Sinh Học Trong 90 Ngày (Tái bản năm 2023)

Mệt mỏi và trầm cảm, Ben Angel quyết định bỏ ra 90 ngày đi tìm nguồn cơn của những triệu chứng tinh thần nhằm giải quyết chúng một cách triệt để. Theo tác giả, phần

Combo sách: Ăn lành sống mạnh Trái đất thêm xanh + Bí mật dinh dưỡng cho sức khỏe toàn diện (TB) + Liệu Trình Dinh Dưỡng Tối Ưu - Phương Pháp Đơn Giản Để Giảm Cân & Chữa Bệnh Theo Chế Độ Dinh Dưỡng Thực Vật Toàn Phần

Sách: ĂN LÀNH SỐNG MẠNH, TRÁI ĐẤT THÊM XANH Sách mới xuất bản phát hành vào tháng 5/2023 Tác giả: J. Morris Hicks & J. Stanfield Hicks Dịch giả: Đặng Hương Giang Nội dung cuốn

Những Kỷ Niệm Chữa Bệnh Đông Y

Cuốn sách là các câu chuyện được kể lại chân thật tuyệt đối, trải dài suốt quãng đời đầy sôi động của ông Lê Văn Sửu. Những kinh nghiệm quý, những thủ thuật hay, những

Dứt Bệnh Nan Y - Ung Thư Cao Huyết Áp Tiểu Đường

Đông phương quan niệm rằng con người là một tiểu vũ trụ, không thể tách rời khỏi vũ trụ. Là người được sinh ra và trưởng thành trong nền giáo dục Tây phương, nhờ vào

Dinh Dưỡng Chữa Bệnh - Đậu, Hạt Ngũ Cốc

Dinh Dưỡng Chữa Bệnh - Đậu, Hạt Ngũ Cốc Cuộc sống hiện đại ngày nay, do nhiều nguyên nhân khác nhau, rất nhiều người, nhất là người ở độ tuổi trung niên và người cao

Nhân Tố Enzyme - Thực Hành (Tái Bản)

Nhân Tố Enzyme - Thực Hành (Tái Bản) Ngày nay, nền y học hiện đại đang không ngừng phát triển, thế nhưng tại sao số người phải chống chọi với bệnh tật vẫn không hề

Sách - Chữa bệnh bằng luân xa - Hướng dẫn Cơ bản các Kĩ thuật Tự phục hồi bằng phương pháp Cân bằng Luân Xa

Chữa Bệnh Bằng Luân Xa - Hướng Dẫn Cơ Bản Các Kĩ Thuật Tự Phục Hồi Bằng Phương Pháp Cân Bằng Luân Xa Lấy lại sự cân bằng cho tâm trí, cơ thể và tinh

Đừng Chết Bởi Hóa Chất - Bản Quyền

Đừng Chết Bởi Hóa Chất Công ty phát hành:tThái Hà Ngày xuất bảnt:11-2018 Kích thước:t14 x 20.5 cm Loại bìa:tBìa mềm Số trang:t255 Nhà xuất bản: Thế Giới Hóa chất là một phần không thể

Trong phòng chờ với Bác sĩ Wynn - BS Wynn Huỳnh Trần

Nhụy hoa nghệ tây có chữa được ung thư? Mình nên uống bao nhiêu nước là đủ? Hay chúng ta có cần bổ sung vitamin? Cùng hàng loạt các câu hỏi "nghe nói" khác mà

Combo 2Q: Bí Quyết Bấm Huyệt Chữa Bệnh + Chữa Lành Cơ Thể Bằng Bấm Huyệt - Bìa Mềm

Sách First News - Bí Quyết Bấm Huyệt Chữa Bệnh Với sơ đồ thể hiện vị trí chính thức của 200 huyệt đạo trên cơ thể, cuốn sách như một công trình khoa học chuyên

DINH DƯỠNG CHO BỆNH NHÂN UNG THƯ

Theo thông cáo của WHO vào ngày 19 tháng Chín năm 2018: “Ung thư là nguyên nhân tử vong thứ hai trên toàn thế giới, gây ra cái chết của 9,6 triệu người vào năm

Cơ Thể Ta Đã Hai Triệu Năm - Giải Mã Các Căn Bệnh Thời Hiện Đại

Cơ Thể Ta Đã Hai Triệu Năm - Giải Mã Các Căn Bệnh Thời Hiện Đại ------------ Những người nguyên thủy vốn cầm dao và cung đi săn bắn. Để tăng hiệu quả săn bắn,

Trang đầu 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 Trang cuối